Kolonoskopi Nedir ?

Kolonoskopi kalın bağırsak ve ince bağırsağın son kısmının direkt görerek incelenmesine olanak sağlayan bir görüntüleme yöntemidir (bakınız şekil 1). Bu işlem ucunda ışık ve mikro kamera bulunan ince, yumuşak ve bükülebilen tüp şeklinde bir alet yardımıyla yapılmaktadır.

Şekil 1. Kolonoskopi

Kolonoskopi neden gereklidir ?

Kolonoskopi kalın bağırsak hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılmakta olan en güvenilir yöntemdir:

• İzah edilemeyen karın ağrısı veya kilo kaybı,
• Uzun süreli ishal veya kabızlık,
• Tedaviye yanıt vermeyen kansızlık,
• Dışkıda kan görülmesi, ve
• Bağırsak polip’lerinin (etsi çıkıntı’larının) erken teşhis ve tedavisi amacıyla yapılmaktadır.

Bağırsak polip’leri neden önemlidir ?

• Kalın bağırsak kanserleri en sık karşılaşılan kanser türlerinden biridir
• Kalın bağırsak kanserlerinin tümü polip adı verilen etsi çıkıntılardan kaynaklanmaktadır (bakınız şekil 2).
• Ancak, polipler kanserleşinceye kadar genellikle hiçbir şikayete neden olmazlar.

Şekil 2. Kalın bağırsak polibi

• Bağırsak poliplerinin erkenden teşhis edilerek kolonoskopi yardımıyla çıkarılması kanser gelişmesini kesin olarak engellemektedir
• Bu işlem, kolonoskopi işlemi esnasında polipektomi adı verilen ağrısız kolonoskopik cerrahi bir yöntem ile yapılmaktadır (bakınız şekil 3).

Şekil 3: Polip çıkarılma işlemi (polipektomi)

• Günümüzde kalın bağırsak kanserinden korunmak amacıyla, herhangi bir şikayet olmasa bile, 50 yaşından itibaren 5 yılda bir kolonoskopi ile polip varlığı açısından takip yapılması artık tüm dünyada kabul gören bir yöntemdir. Ailesinde kalın bağırsak kanseri olan bireylerde ise takip yaşının daha erkene çekilmesi önerilmektedir.

Kolonoskopi öncesi hazırlık yapmam gerekiyor mu ?

İyi bir inceleme için kalın bağırsağınızın tamamen temiz olması gerekmektedir. Bu amaçla aşağıda belirtilen hazırlıklardan size verilen randevu saatine uygun olanını yapmanız gerekecektir;

Hazırlık

• İşlemden önceki gün kolonoskopiniz yapılıncaya kadar kesinlikle hiçbir katı gıda almamalı, ancak aynı gün akşam saat 22:00'e kadar bol miktarda su, açık çay, et suyu, tavuk suyu, komposto suyu, elma suyu ve süt gibi tanesiz-posasız berrak sıvılar içmelisiniz.
• İşlemden önceki gün saat 14:00 de 45 ml 1 kutu fleet oral ve yine saat 18:00 de 1 kutu 45 ml fleet oral olmak üzere toplam 2 kutu fleet oral içmeniz gerekmektedir. Sürekli kullanmakta olduğum ilaçlar var, ne yapmalıyım ? Sürekli kullanmanız gereken çoğu ilacı (tansiyon, kalp, tiroid ilaçları gibi) işlemden 3 saat önce az miktarda su ile beraber alabilirsiniz. Ancak;
• Aspirin kullanıyorsanız işlemden en az 5 gün önce, romatizma ilaçları, demir veya vitamin ilaçları kullanıyorsanız 5 gün önce kesmelisiniz.
• Şeker hastalığı nedeniyle ilaç kullanıyorsanız veya kan sulandırıcı (Coumadin gibi) ilaç kullanıyorsanız, doktorunuzu bu konuda uyarmalısınız.
• Romatizmal kalp kapak hastalığı, geçirilmiş kalp zarı iltihabı (endokardit) veya kalp kapak değişimi ameliyatı geçirdiyseniz endoskopi öncesi koruyucu antibiyotik kullanmanız gerekeceğinden, bu konuda endoskopi hemşiresini bilgilendiriniz. Gelirken yanımda neler getirmeliyim ?
• İşlem günü mücevher ve değerli eşyalarınızı evinizde bırakınız.
• Endoskopi istek formunuzu, hastalığınız ile ilgili daha önceden yapılan tetkiklerinizi ve eğer yapıldıysa önceki endoskopi raporlarınızı mutlaka yanınızda getirmelisiniz.

Kolonoskopi esnasında rahatsızlık hissedecek miyim ?

Endoskopi ünitemizde tüm hastalarımıza damar yolundan verilen ilaçlarla “Bilinçli Sedasyon” adı verilen özel bir anestezi uygulamaktayız. Bu yöntemde genel anestezide olduğu gibi tam bir bilinç kaybınız olmayacak, ancak oldukça rahatlamış ve uykulu bir hale gelerek işlemden rahatsız olmamanız sağlanacaktır. Ayrıca kolonoskopi bittikten sonra kendinize geldiğinizde kullanılan ilaçların özel bir etkisi sayesinde işlemi genellikle hiç hatırlamayacaksınız. En önemlisi ise işlem esnasında kesinlikle ağrı, nefes darlığı veya bulantı-kusma yakınmanız olmayacaktır.

Eve arabamla geri dönebilir miyim ?

Hayır. Kolonoskopi sırasında verilen ilaçlar uyku hali, baş dönmesi ve dikkat dağınıklığı yaratabileceğinden, işlemden sonra en az 8 saat boyunca araba kullanmamalı ve dikkat gerektiren işlerden uzak durmalısınız. Bu nedenle eve dönerken size yardımcı olabilecek bir yakınınızı mutlaka yanınızda getirmelisiniz.

Kolonoskopi işlemi nasıl yapılacak ?

• Tüm işlemleriniz konusunda deneyimli bir Endoskopi uzmanı tarafından yapılacaktır.
• Doktorunuz, yapılacak olan işlem ve karşılaşılabilecek problemler konusunda sizi bilgilendirecek, ayrıntılı bir tıbbi sorgulamanızı yapacak ve sonrasında işlemin yapılmasına izin verdiğinizi gösteren bir onay formunu imzalamanızı isteyecektir.
• Endoskopi odasına alındıktan sonra özel bir hasta önlüğü ve tek kullanımlık kolonoskopi şortu giymeniz, varsa gözlük veya takma dişlerinizi çıkarmanız istenecektir.
• İşlem boyunca sol yanınıza yatar pozisyonda olacaksınız.
• Damar yoluyla sakinleştirici ve ağrı kesici ilaçlar verilip siz iyice rahatladıktan sonra, doktorunuz kolonoskopu anüs yoluyla kalın bağırsağınıza doğru ilerletecektir (bakınız şekil 2). İşlem esnasında verilen ilaçlar nedeniyle ağrı ve sıkıntı hissetmeyeceksiniz.
• İşlem barsak temizliğinizin durumuna, hastalığınıza ve bağırsak yapınıza bağlı olarak yaklaşık 15 dakika ile 30 dakika arasında sürecektir.

Şekil 4. Kolonoskopi İşlemi

Kolonoskopi sonrasında neler yapılacak ?

• İşlem bittikten sonra, sakinleştirici ilaçların etkisi ortadan kalkıncaya kadar dinlenme odasında yaklaşık yarım saat kadar hemşire gözetiminde kalacaksınız.
• Kendinize geldikten sonra kolonoskopi bulguları konusunda doktorunuz tarafından detaylı olarak bilgilendirileceksiniz.

Kolonoskopik incelemenin riskleri var mı ?

Kolonoskopik inceleme esnasında verilen sakinleştirici ilaçların yan etkileri, bağırsaklarda kanama ve delinme gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Ancak bu tür bir sorunla karşılaşma olasılığı son derece nadirdir ve gereğinde kan transfüzyonu veya cerrahi ile tedavi edilebilir. Eğer işlemden sonraki 72 saat içinde, karında şiddetli ağrı, ateş, titreme, kanlı dışkılama veya şiddetli kusma yakınmanız olursa mutlaka durumu bize bildiriniz.

Kullanılan aletler dezenfekte ediliyor mu ?

Kolonoskopi yapılan her hastadan sonra kullanılan tüm aletler, Amerikan Gastroenteroloji Cemiyetinin belirlediği kriterlere uygun olarak, önce mekanik temizlik işleminden geçirildikten sonra 15 dakika süreyle %2 Glutaraldehid solüsyonunda bekletilerek dezenfekte edilmektedir.Ayrıca hastanemiz mikrobiyoloji uzmanı denetimi altında düzenli olarak (her ay), kullanılan endoskopların mikrobiyolojik kültür çalışmaları yapılarak dezenfeksiyon işlemi yeterliliği konusunda kontroller yapılmaktadır

Doç. Dr. Ahmet Tekin
Genel Cerrahi Uzmanı